Choroba psychiczna – kiedy się zaczyna
To jaka diagnoza uznawana jest za chorobę psychiczną w rozumieniu medycyny, a która jest tylko zaburzeniem ulega zmianom. Schorzenia, które jeszcze niedawno były w rejestrze chorób uznawane są obecnie za zaburzenia. Niektóre objawy są jednak na tyle niepokojące, że z dużym prawdopodobieństwem mogą sugerować chorobę psychiczną.
Pojawienie się objawów choroby psychicznej u osoby najbliższej, członka naszej rodziny, stanowi szok zarówno dla nas jak i dla osoby dotkniętej chorobą. Choroba psychiczna diametralnie zmienia sytuacje w rodzinie i stanowi wyzwanie dla wszystkich jej członków.
Choroba psychiczna może ujawniać się poprzez dwa rodzaje objawów jedne z nich to tak zwane objawy negatywne, związane z pogorszeniem funkcjonowania osoby chorej, kiedy początek choroby jest cichy i powolny. Drugi sposób jej rozpoczęcia to ostry epizod związany z pojawieniem się urojeń i omamów. Osoba chora może słyszeć głosy komentujące jej zachowanie lub rozmawiające ze sobą, mogą pojawić się dziwne przekonania dotyczące zagrożenia życia lub wyjątkowo ważnej roli osoby dotkniętej chorobą.
Kiedy choroba ujawnia się powoli możemy zauważyć ją w zachowaniu, jako „nieobecność” psychiczną osoby chorej, jej częste zamyślenie, zaabsorbowanie swoimi myślami, nie wchodzenie w interakcje, brak zainteresowania innymi ludźmi oraz wydarzeniami wokół. Osoba wycofuje się z dotychczasowych zadań i ról, w które była zaangażowana.
Jeśli choroba ma ostry początek, związana jest z nagłą zmianą zachowania osoby chorej. Łączy się to z występującymi omamami, wrażeniami słuchowymi (szelesty, dzwonienie, głosy) lub wzrokowymi produkowanymi przez umysł osoby chorej, które przeżywa ona jak realne.
Okres od momentu pojawienia się pierwszych objawów choroby do momentu zgłoszenia się po specjalistyczną pomoc może być różny. Jeśli choroba rozpoczyna się od nagłego epizodu psychotycznego, jest związana z zaskakującym, nieznanym nam dotąd zachowaniem osoby bliskiej po pomoc zgłaszamy się szybko. Jeśli choroba ujawnia się powoli i najpierw pojawiają się zachowania związane z izolowaniem się, brakiem napędu, w takich przypadkach wizyta u specjalisty i zdiagnozowanie problemu może trwać nawet ok. 2 lat od pojawiania się pierwszych objawów.
Jeśli pojawiają się obawy o stan zdrowia osoby bliskiej, związany ze zmianą jej zachowania i sposobu funkcjonowania, warto udać się do specjalisty, aby upewnić się, że zaobserwowane zachowania nie jest świadectwem rozpoczynającego się procesu schizofrenicznego.
Diagnoza schizofrenii – jak z nią żyć
Kiedy po podjęciu leczenia farmakologicznego i ustąpieniu objawów psychotycznych bliska nam osoba chora zaczyna “wracać do siebie” lub także dosłownie wraca do domu po pobycie w szpitalu mamy nadzieje, że ta straszna sytuacja więcej nas nie spotka. Jednak należy być świadomym, że schizofrenia jest chorobą przewlekłą z dłuższymi lub krótszymi okresami remisji (momentami, kiedy nie ma widocznych objawów choroby).
Nawroty choroby zdarzają się u ok. 1/3 chorych, dlatego warto być przygotowanym na to, że kolejny epizod choroby może się pojawić. Warto omówić z lekarzem lub terapeutą listę pierwszych symptomów, które pojawiły się przy pierwszym epizodzie choroby, aby być czujnym na to co dzieje się z osobą chorą. Należy jednak pamiętać aby nie tropić objawów choroby cały czas, gdyż utrzymywanie chorego pod ciągłą obserwacją może doprowadzić go do utraty wiary w swoje możliwości i zniechęcać do podejmowania aktywności.
Teraz jesteśmy już świadomi, czym jest choroba psychiczna i mamy możliwość odpowiednio zareagować. Nadzieja oraz nasz spokój wpłynie pozytywnie na szybszy powrót do zdrowia naszego bliskiego.
Aby osoba chora mogła dobrze funkcjonować ważne jest regularne przyjmowanie leków oraz stosowanie się do leczenia zaleconego przez lekarza. Leki przeciwpsychotyczne mogą wywoływać wiele skutków ubocznych, dlatego często chorzy decydują się odstawić leki, co skutkuje szybkim nawrotem choroby. Należy pamiętać, aby wspierać chorego w przyjmowaniu leków a w razie dotkliwych efektów ubocznych udać się na wizytę do lekarza i omówić możliwą zmiany stosowanego leku.
Oprócz stosowania farmakoterapii duże wypływ na nawrót choroby ma atmosfera rodzinna oraz przeżycia emocjonalne, na jakie wystawiony jest chory. W badaniach nad schizofrenią, nadmierny krytycyzm i nadmierne zaangażowanie uczuciowe, okazały się być istotnym czynnikiem wpływającym na nawroty choroby. Pomoc rodziny w tej sytuacji polega na ciągłym szukaniu optymalnego balansu między wsparciem a krytyką, między akceptacją a dążeniem do zmiany. Jest to trudne zadanie, któremu rodzina bez pomocy z zewnątrz nie zawsze potrafi sprostać. Czasami warto skorzystać z psychoterapii rodzinnej. Badania wskazują, że pacjenci uczestniczące w terapii rodzinnej rzadziej wchodzili w ostrą fazę choroby, doświadczali mniejszej ilości negatywnych objawów (obniżony nastrój, izolowanie się,) oraz potrzebowali mniejszej dawki leków. Psychoterapia rodziny zwiększa efektywność farmakoterapii gdyż ma wpływ na zmniejszenie stresu rodziny związanego z chorobą psychiczną, podnosi zrozumienie i świadomość czym jest schizofrenia, zwiększa umiejętności komunikacyjne członków rodziny. Pozyskane podczas psychoterapii umiejętności pozwalają na wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu rodziny i zapewniają lepszą atmosferę dla utrzymania zdrowia.
