Nieporozumienia są nieodłącznym elementem ludzkich relacji. W związkach, relacjach przyjacielskich czy rodzinnych są nieuniknione. Dlatego warto zadać sobie pytanie jak radzimy sobie komunikowaniu niezadowolenia, w poszukiwaniu rozwiązań problemów i polepszaniu wzajemnych stosunków.
Konflikt w relacjach często wynika z nieudolnej komunikacji i wzajemnego niezrozumienia. W każdej relacji, parze, ludzie przyjmują indywidualną strategię rozwiązywania kwestii spornych. Konfliktową sytuację próbujemy rozwiązać na różne sposoby, rozmawiamy, prosimy, tłumaczymy. Wpływ mają także na to nasze predyspozycje osobowościowe, nasz temperament. Każdy z nas ma swoją własną perspektywę, jednym przedstawianie jej przychodzi z łatwością inni muszą włożyć w to więcej wysiłku. Jednak bywa tak, że rozmowa na temat własnych racji rodzi jeszcze większe rozżalenie, poczucie niezrozumienia i zawodu.
Wydaje się, że to czego wielu osobom brakuje to umiejętność spojrzenia na daną sytuację z innej, szerszej perspektywy. Towarzysząca nam postawa koncentracji na swojej wizji rzeczywistości (pewnego rodzaju egoizm), nie pozwala nam wyjść poza utrwalone już sposoby spostrzegania.
Jak się komunikujemy?
Komunikujemy się różnymi drogami, mówiąc, pisząc, czytając i słuchając. Każda z tych umiejętności wymaga nauki. Wydawać by się mogło, że słuchanie i mówienie, których uczymy się od początku naszej przygody ze światem nie powinno stanowić dla nas żadnego problemu. A jednak…
Nauka mówienia i poprawność językowa to coś, na co zwracają uwagę rodzice czy nauczyciele. W ciągu życia uczymy się własnego języka, języków obcych, uczęszczamy na konwersacje, aby nasze umiejętności rozwijać. Czy uczymy się także słuchać?
Słyszenie a słuchanie…
Słuchanie można określić jako czynność mającą różne poziomy: ignorowanie -> słuchanie udawane -> słuchanie wybiórcze -> słuchanie uważne -> słuchanie empatyczne. W porozumieniu nie chodzi jedynie o to, aby słyszeć ale aby usłyszeć i zrozumieć.
Myślę, że każdy z nas posiadł umiejętność udawania, że słucha lub wyszukiwania w wypowiadanych słowach informacji mu potrzebnych. Ale czy umiejętność empatycznego słuchania jest dla nas tak samo biegła?
Empatyczne słuchanie polega na wyjściu poza nasz własny układ odniesienia, osobiste wartości oraz doświadczenia. Celem jest spojrzenie na daną sytuację z punktu widzenia naszego rozmówcy. Można więc powiedzieć, że słuchanie jest próbą zrozumienia spojrzenia drugiej osoby, przełamania utartych schematów myślenia i stworzenie nowego obrazu sytuacji. Aby dojść do porozumienia musimy otworzyć się na odmienne przeżycia i odmienne widzenie drugiej osoby.
Może się okazać, że podjęta przez dwie skonfliktowane osoby próba wniknięcia w inny układ odniesienia pozwoli na zrozumienie bliskości dwóch jak dotąd odległych perspektyw. Często okazuje się, że dwie osoby używając innych słów próbują przekazać tę samą treść lub używają tych samych słów mając na myśli zupełnie inne ich rozumienie.
Nowa perspektywa, nową szansą
Ujrzenie innej perspektywy staje się szansą na stworzenie nowej jakości oraz pozwala na przedyskutowanie konfliktowych kwestii.
Czasami jednak ilość wzajemnych pretensji, kumulowanych przez długi czas jest tak duża, że wzajemne urazy nie pozwalają na wysłuchanie perspektywy drugiej osoby. Wtedy warto rozważyć wizytę u specjalisty: mediatora, psychologa, psychoterapeuty, terapeuty rodzinnego. Udział osoby trzeciej wnoszącej świeże spojrzenie może być pomocny.
Często w codzinnych sytuacjach życiowych brakuje nam nowej perspektywy, jesteśmy przyzwyczajeni do widzenia naszej sytuacji zawodowej czy osobistej wedle wypracowanego schematu. Rozmowa z osobą bezpośrednio niezaangażowaną w nasze życie może ukazać nam do tej pory niezauważane możliwości.